وَ مِنْ كَلام لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ
از سخنان آن حضرت است
- رَوى ذِعْلَبٌ الْيَمانِىُّ عَنْ اَحْمَدَ بْنِ قُتَيْبَةَ عَنْ عَبْدِاللّهِ بْنِ يَزيدَ عَنْ مالِكِ بْنِ دِحْيَةَ
ذِعْلَب یمانی از احمد بن قُتَیبه از عبداللّه بن یزید از مالک بن دِحْیَه روایت کرده که
قالَ: كُنّا عِنْدَ اَميرِالْمُؤْمِنينَ عَلَيْهِ السَّلامُ وَ قَدْ ذُكِرَ عِنْدَهُ اخْتِلافُ النّاسِ فَقالَ:-
نزد امیرالمؤمنین علیه السّلام بودیم و سخن از اختلاف ظاهر و باطن مردم پیش آمد، حضرت فرمود:
اِنَّما فَرَّقَ بَيْنَهُمْ مَبادِئُ طينِهِمْ، وَ ذلِكَ اَنَّهُمْ كانُوا فِلْقَةً مِنْ سَبَخ ِ
مَبادی سرشتشان بین آنان تفاوت بهوجود آورده، و این به خاطر آن است که قطعه ای بودند از
اَرْض وَ عَذْبِها، وَ حَزْنِ تُرْبَة وَ سَهْلِها. فَهُمْ عَلى حَسَبِ قُرْبِ
زمین شور و شیرین، و درشت و نرم. پس اینان بر اساس نزدیک بودنِ
اَرْضِهِمْ يَتَقارَبُونَ، وَ عَلى قَدْرِ اخْتِلافِها يَتَفاوَتُونَ. فَتامُّ الرُّواءِ
زمینشان به هم نزدیکند، و به اندازه اختلاف خاکشان با هم متفاوتند. یکی را صورتی زیبا
ناقِصُ الْعَقْلِ، وَ مادُّ الْقامَةِ قَصيرُ الْهِمَّةِ، وَ زاكى الْعَمَلِ قَبيحُ
ولی عقل کم، یکی را قامتی بلند و همّتی کوتاه، یکی را عملی پاک و
الْمَنْظَرِ، وَ قَريبُ الْقَعْرِ بَعيدُ السَّبْرِ، وَ مَعْرُوفُ الضَّريبَةِ مُنْكَرُ
صورتی زشت، یکی را قامتی کوتاه و عقلی دوراندیش، یکی را طبیعتی نیکو ولی خصلتی
الْجَليبَةِ، وَ تائِهُ الْقَلْبِ مُتَفَرِّقُ اللُّبِّ، وَ طَليقُ اللِّسانِ حَديدُ الْجَنانِ.
ناباب، یکی را دلی سرگشته و عقلی پریشان، و یکی را زبانی گویا و دلی تیز و دانا عنایت فرمود.